Từ xa xưa, lá khôi tía đã được biết đến là loại dược liệu đặc biệt hiệu quả khi dùng chữa các căn bệnh về dạ dày. Ngoài ra, nó còn có thể trị các bệnh da liễu, dị ứng…Vậy cách dùng lá khôi tía ra sao, lưu ý gì khi dùng? Bài viết dưới đây sẽ gửi tới bạn thông tin cần thiết về loại dược liệu này.
Tổng quan về lá khôi tía
Là một loại dược liệu quen thuộc trong Đông Y, tuy nhiên không phải ai cũng có kiến thức về thảo dược. Dưới đây là một số thông tin cơ bản về loại thảo dược này:
- Tên dược liệu : Lá khôi
- Tên gọi khác : Lá khôi nhung, cây khôi tía, cây xăng sê, cây khôi đốm,…
- Tên khoa học : Ardisia silvestris Pitard.
Lá khôi là thực vật nhỏ, thân mọc đứng và không có lông, cây chỉ cao từ 1.5 – 2m. Thân bên trong rỗng xốp không phân nhánh hoặc phân nhánh ít.
Lá khôi mọc so le , tập trung chủ yếu ở phần ngọn. Mép lá dài khoảng 25 -40 cm, rộng từ 6 -10 cm. Lá của cây khôi có gân nổi rõ ở trên mặt lá, phiến lá có màu xanh lục/ tía.
Hoa có kích thước nhỏ, mọc thành chùm và mỗi chùm dài khoảng 10 -15 cm. Thông thường, cây sẽ ra hoa từ tháng 5 – 7.
Quả mọng, khi chín có màu đỏ rất bắt mắt. Theo dân gian, cây khôi tía ra quả vào khoảng tháng 7 đến tháng 9 hàng năm.
Dược liệu này được chia làm 2 loại chính đó là cây khôi trắng và khôi tía. Hai loại này có đặc điểm như sau:
- Khôi tía ( lá khôi nhung): Mặt lá màu tím, lớp lông mịn, mỏng bao phủ
- Lá khôi trắng : Mặt lá của loại dược liệu này có màu xanh, không có lông bao phủ bên trên.
Dù cả 2 loại lá này đều có công dụng tốt trong việc điều trị bệnh, thế nhưng lá khôi tía vẫn được sử dụng nhiều hơn.
Lá khôi tía có tác dụng gì?
Không lạ khi lá khôi tía là dược liệu quen thuộc trong các bài thuốc Đông Y. Thực tế , tác dụng của lá khôi đã được kiểm chứng trong y học cổ truyền và các nghiên cứu khoa học hiện đại.
Vậy lá khôi tía chữa bệnh gì, hiệu quả ra sao?
Tác dụng trong đông y
Trong Y học cổ truyền, lá khôi có tính hàn, vị chua và được quy vào kinh Tỳ, Vị. Theo y học xưa, sử dụng loại dược liệu này có tác dụng :
- Tiêu độc, loại bỏ độc tố tích tụ, thanh mát cơ thể.
- Giảm bình can, can khí uất.
- Dùng lá khôi tía chữa đau dạ dày.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh lý như mẩn ngứa, mề đay, ghẻ lở,..
- Kháng khuẩn và chống dị ứng.
- Điều trị viêm họng, đau rát họng ở nhiều lứa tuổi khác nhau.
Trong Y học hiện đại
Y học hiện đại đã chỉ ra các thành phần có lợi với sức khỏe con người có chứa trong lá khôi. Nổi bật đó là tannin, glycoside:
- Glycoside : Giúp hệ tim mạch khỏe hơn. Hoạt chất kích thích cơ chế co bóp của tim mạch trong việc bơm máu đi vào các cơ quan khác. Từ đó tránh nguy cơ gây đột quỵ bất ngờ. Bên cạnh đó, glycoside còn giúp cải thiện chức năng thần kinh, tăng cường trí nhớ và hỗ trợ điều trị suy nhược thần kinh.
- Tannin : Đây là hoạt chất được tìm kiếm nhiều trong các loại thực vật. Trong đó có lá khôi. Hoạt chất này có tác dụng ngăn ngừa oxy hóa tế bào, ức chế tế bào ung thư lây lan, tăng cường miễn dịch. Bên cạnh đó, hoạt chất tannin cũng xuất hiện nhiều trong một số loại thuốc tim mạch với tác dụng loại bỏ cholesterol xấu, ngăn chặn nguy cơ xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu và đông máu.
Với nhưng hoạt chất có lợi như vậy, lá khôi tía chữa bệnh gì? Có rất nhiều loại thuốc được chiết xuất từ lá khôi tía với công dụng tuyệt vời như sau:
- Làm giảm quá trình tiết axit dạ dày, hỗ trợ điều trị bệnh viêm loét dạ dày, tá tràng.
- Ức chế , tiêu diệt vi khuẩn HP – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư dạ dày.
- Kích thích tiêu hóa, loại bỏ các triệu chứng ăn không tiêu, đầy bụng
- Làm giảm căng thẳng, điều trị chứng mất ngủ.
- Liền sẹo, làm lành vết thương, chống viêm nhiễm tại các vết thương.
Bài thuốc chữa bệnh từ lá khôi nhung
Dưới đây là một số bài thuốc từ lá khôi và cách dùng lá khôi mà nhiều người bệnh áp dụng.
Chữa đau dạ dày
Khi nhắc tới dược liệu này, hầu như ai cũng biết đến với công dụng chữa đau dạ dày. Hiệu quả của thảo dược này được kiêm chứng qua nhiều thí nghiệm tại viện quân Y 108. Đặc biệt là trong sản phẩm Dạ Dày Vitos.
Để thực hiện bài thuốc chữa đau dạ dày với lá khôi, người bệnh cần chuẩn bị 20gr lá khô tươi hoặc loại khô và nước sạch.
Cách thực hiện:
- Sơ chế dược liệu sạch sẽ rồi để ráo nước
- Dùng nồi đất hoặc sứ, cho dược liệu vào cùng khoảng 600ml nước
- Đun sôi thuốc và cho nhỏ lửa, sau đó tiếp tục đun khoảng 20 phút để các dưỡng chất từ từ ngấm ra thuốc.
- Loại bỏ phần bã lá khôi, chỉ dùng nguyên phần thuốc.
Chữa mề đay, mẩn ngứa
Nổi mề đay, mẩn ngứa xuất hiện nhiều ở người bệnh, đặc biệt là khi vào mùa hè, làm làn da mất thẩm mỹ và gây khó chịu. Sử dụng bài thuốc dưới đây sẽ giúp điều trị chứng bệnh này hiệu quả.
Nguyên liệu chuẩn bị :
- 100gr lá khôi tươi, 100gr tầm phỏng
Cách thực hiện:
- Sơ chế, làm sạch lá khôi và tầm phỏng
- Cho dược liệu vào ấm , đun cùng hoảng 700ml nước
- Đun thuốc trong khoảng 20 phút thì tắt bếp.
Dùng thuốc hằng ngày thay trà và dùng cho tới khi hết mẩn ngứa.
Trị viêm họng, viêm phế quản
Tình trạng này thường xuất hiện vào thời điểm chuyển giao mùa trong năm. Đặc biệt với trẻ nhỏ, hệ miễn dịch kém rất dễ bị viêm họng, viêm phế quản.
Nguyên liệu cần chuẩn bị :
- 100gr lá khôi, 100gr bột nếp, mật ong tươi
Cách thực hiện
- Sơ chế , rửa dược liệu lá khôi bằng nước sạch, để ráo nước
- Đun lá khôi với 400ml nước, đun cho tới khi chỉ còn khoảng 1/3 lượng nước ban đầu thì đem bỏ phần lá ra, rồi cho bột gạo nếp vào cùng và khuấy đều.
- Để lửa nhỏ cho tới khi nguyên liệu hòa tan với nhau, tạo ra hỗn hợp đặc thì tắt bếp.
- Để nguội và vo thành từng viên nhỏ để tiện lợi khi sử dụng.
Mỗi ngày dùng 2 viên để làm thuyên giảm tình trạng đau họng, dùng 3 -4 ngày để thấy sự hiệu quả của thuốc.
Dùng lá khôi tía chữa ghẻ lở
- Đun lá khôi với lượng nước vừa đủ, đun sôi và để nhỏ lửa khoảng 10 phút thì tắt bếp.
- Bỏ bã thuốc, tách riêng với phần nước.
- Pha loãng nước thuốc với nước thông thường và thoa lên vùng bị ghẻ lở. Ngoài ra, người bệnh hoàn toàn có thể dùng nước lá để tắm.
- Dùng bã chà nhẹ lên vùng da bị ghẻ lở.
Kiên trì áp dụng bài thuốc này trong vòng 7 ngày liên tiếp để thấy hiệu quả rõ rệt.
Chữa đại tràng, loét dạ dày
Nguyên liệu cần chuẩn bị : Nhân trần, bồ công anh, khổ sâm mỗi loại 12g,chút chít, lá khôi mỗi loại 10gr.
Cách thực hiện :
- Sơ chế sạch sẽ tất cả các dược liệu trước khi dùng
- Tán nhỏ các nguyên liệu trên thành bột mịn và bảo quản trong lọ kín để sử dụng dần
- Mỗi ngày dùng 1 lượng bột nhất định pha với nước sôi để nguội và dùng trước bữa ăn 30 phút.
Kiên trì áp dụng , tình trạng viêm loét dạ dày, đại tràng sẽ chuyển biến tích cực hơn.
Bài thuốc chữa ợ hơi, đầy bụng
Nguyên liệu chuẩn bị: 20gr bồ công anh, 16gr cam thảo, 18gr uất kim, 20gr lá khôi, 18gr hương phụ, 18gr hậu phác.
Các bước thực hiện:
- Cũng giống như nhiều bài thuốc khác, trước khi sử dụng, người bệnh cần phải sơ chế và làm sạch các nguyên liệu.
- Đun thuốc trong khoảng 20 phút, để tất cả dưỡng chất từ dược liệu ngấm ra thuốc.
Sử dụng mỗi ngày 1 thang thuốc và dùng kiên trì khoảng 7 – 14 ngày để thấy được hiệu quả.
Lưu ý khi sử dụng lá khôi tía chữa bệnh
Mặc dù là loại dược liệu tốt cho sức khỏe người dùng , thế nhưng khi sử dụng, người bệnh cần lưu ý những điều dưới đây để quá trình điều trị đạt hiệu quả tốt nhất.
- Lưu ý liều lượng, không dùng quá nhiều , không quá ít sẽ ảnh hưởng đến quá trình điều trị.
- Tìm hiểu món ăn kiêng kỵ trước khi dùng thuốc, tránh dùng các thực phẩm kỵ với thành phần thuốc.
- Nên dùng ấm sứ, nồi đất để đun thuốc, tránh dùng dụng cụ bằng kim loại, ảnh hưởng đến dược tính của thảo dược.
- Phụ nữ có thai và cho con bú cần tìm hiểu kỹ trước khi dùng, làm theo chỉ dẫn của chuyên gia hoặc người có chuyên môn.
- Không dùng rượu bia , chất kích thích trong quá trình sử dụng lá khôi tía, có thể gây ảnh hưởng cho dược tính của thảo dược.
Trên đây là những thông tin về lá khôi tía – thần dược chữa bệnh dạ dày có mặt trong nhiều bài thuốc Đông Y. Tìm hiểu kỹ về hiệu quả, cách dùng và những lưu ý khi sử dụng sẽ giúp người bệnh đạt được kết quả tốt nhất trong quá trình điều trị.
