Dạ dày là một bộ phận rất nhạy cảm của hệ tiêu hóa. Sức khỏe dạ dày không chỉ phụ thuộc vào các loại thực phẩm tiêu thụ hàng ngày và chế độ ăn uống ăn uống của bạn. Ít ai biết, các vấn đề về tâm lý, tinh thần cũng là nguyên nhân khiến chúng ta mắc bệnh dạ dày. Vì lí do đó, có rất nhiều bệnh dạ dày nguy hiểm có thể xảy đến với bạn nếu không phát hiện kịp thời. Vậy bệnh dạ dày là gì? các bệnh liên quan đến dạ dày là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách nhận biết chúng như thế nào? Hãy cùng chuyên gia Vitos tìm hiểu qua bài viết sau.
Bệnh dạ dày là gì?
Dạ dày (còn gọi là bao tử) là cơ quan tiêu hóa, nơi phình to nhất của hệ thống tiêu hóa trong cơ thể người, được nối với phần thực quản và tá tràng ( phần đầu của ruột non). Dạ dày cấu tạo hình chữ J, phía trên nối với thực quản qua lỗ tâm vị, phía dưới nối tá tràng qua lỗ môn vị. Dạ dày có chức năng dự trữ, nghiền thức ăn thấm dịch vị nhờ sự co bóp cơ trơn và phân huỷ thức ăn nhờ hệ enzyme tiêu hóa dịch vị với độ PH phù hợp ở lớp niêm mạc.
Dạ dày là bộ phận nhạy cảm và rất dễ nhiễm bệnh của cơ thể. Theo Hội khoa học Tiêu hóa, tại Việt Nam có tới 26% dân số mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, 70% dân số nước ta có nguy cơ mắc bệnh dạ dày và nguy cơ mắc viêm loét dạ dày ở nam giới gấp 4 lần so với nữ. Đặc biệt, tuổi bệnh nhân ung thư dạ dày đang dần trẻ hóa, đa phần dưới 40 tuổi chiếm tỉ lệ khoảng 20 – 25%.
Vậy Bệnh dạ dày là gì? Có thể hiểu, đây là một thuật ngữ chung dùng cho một loạt các bệnh liên quan đến dạ dày. Có nhiều phương pháp phân loại bệnh dạ dày. Từ các biểu hiện lâm sàng, bệnh dạ dày có thể bao gồm Đau dạ dày, Viêm loét dạ dày, Trào ngược dạ dày, Xuất huyết dạ dày, Nhiễm vi khuẩn Hp dạ dày, Ung thư dạ dày. Mỗi bệnh dạ dày có các biểu hiện lâm sàng và phương pháp điều trị khác nhau. Chính vì vậy, việc tìm hiểu về các bệnh, nguyên nhân và triệu chứng bệnh dạ dày là rất cần thiết.
Các bệnh liên quan đến dạ dày thường gặp
Đau dạ dày
Đau dạ dày hay còn gọi là đau bao tử là bệnh liên quan đến dạ dày thường gặp nhất. Bệnh khá phổ biến và đang có chiều hướng gia tăng.Theo thống kê toàn thế giới có hơn 65% dân số đang mắc phải căn bệnh này. Triệu chứng đau dạ dày thường xảy ra khi niêm mạc của người bệnh bị tổn thương, gây ra các vết loét.
Đau dạ dày có thể gặp ở mọi lứa tuổi tuy nhiên, số lượng người trưởng thành mắc bệnh nhiều hơn ở trẻ em. Nguyên nhân gây bệnh thường bắt nguồn từ chế độ ăn uống không hợp lý, thường xuyên bận rộn, tiếp xúc nhiều với các hóa chất độc hại,… Ngoài ra, hút thuốc, uống rượu bia nhiều cũng là nguyên nhân trực tiếp gây ra các cơn đau dạ dày.
– VỊ TRÍ ĐAU DẠ DÀY:
- Đau vùng thượng vị: Đây là vị trí đau thường gặp khi mắc các bệnh liên quan đến dạ dày. Cơn đau âm ỉ ở khu vực dưới xương ức và trên rốn gây cảm giác căng tức, khó chịu. Cơn đau có thể lây lan sang khi cực ngực và lưng.
- Vùng bụng giữa: Đây là khực vực tập trung nhiều cơ quan tiêu hóa. Đau bụng giữa trong thời gian dài là dấu hiệu cảnh báo bạn đang mắc các bệnh dạ dày. Khi người bệnh bị đau dạ dày, đau bụng giữa thường đi kèm với các hiện tượng ở chua, đầy hơi, khó tiêu.
- Đau hạ sường trái: dạ dày cấu tạo hình chữ J và nằm về phía bên trái cơ thể. Chính vì vậy, đau hạ sườn trái không nằm ngoài khả năng bạn đang mắc các bệnh lý về dạ dày.
Viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày tá tràng là nỗi ảm ảnh của nhiều người. Đây là bệnh liên quan đến dạ dày rất phức tạp và rất khó chữa. Viêm loét dạ dày tá tràng chỉ những tổn thương ở dạng viêm và loét trên trên niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng (phần đầu của ruột non). Khi niêm mạc dạ dày hay tá tràng bị bào mòn. Các lớp bên dưới thành dạ dày hay thành ruột sẽ bị lộ ra và bị tổn thương trong quá trình dạ dày hay tá tràng hoạt động.
Viêm loét dạ dày tá tràng được xem là hiện tượng hoại tử vùng niêm mạc của dạ dày, do kích thước bị viêm loét lớn hơn 0.5cm. Vị trí viêm loét xuất hiện chủ yếu là khu vực tá tràng, chiếm gấp 3 lần khu vực dạ dày. Vết loét ở tá tràng chiếm 95%, vết loét ở dạ dày chiếm 60%, trong đó vết loét ở bờ cong nhỏ dạ dày chiếm 25% các trường hợp.
Tùy theo đặc điểm và vị trí viêm loét dạ dày có nhiều tên gọi như: đau dạ dày, đau bao tử, loét hang vị, viêm loét tá tràng, viêm cả dạ dày và hành tá tràng. Nếu vết loét nhỏ, trong giai đoạn đầu, thì nó có thể tự lành mà không cần điều trị. Tuy nhiên, đối với phần lớn vết loét dạ dày khi đã có triệu chứng, bạn cần đến gặp bác sĩ để được đánh giá một cách toàn diện và đưa ra những phương án điều trị hiệu quả nhất.
Trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày là căn bệnh liên quan đến dạ dày nhiều người mắc phải. Bệnh xuất hiện nhiều nhất với những người ở độ tuổi từ 30 – 50 tuổi. Theo các chuyên gia VITOS, trào ngược dạ dày là hiện tượng dịch dạ dày bao gồm pepsin, thức ăn, acid HCL thường xuyên bị trào ngược lên vùng thực quản. Nói cách khác, đây là tình trạng thức ăn và dịch dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản khiến người bệnh vô cùng khó chịu.
Tình trạng trào ngược xảy ra ngay hoặc sau bữa ăn mà không kèm theo triệu chứng khác thì được gọi là chứng trào ngược dạ dày. Tuy nhiên, nếu xảy ra thường xuyên từ 2 – 3 lần/tuần gây tổn thương thực quản thì được gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
Trong điều kiện sinh lý bình thường, mỗi khi chúng ta ăn uống, thức ăn đưa từ miệng xuống thực quản, cơ vòng thực quản dưới mở ra cho phép thức ăn xuống dưới dạ dày, sau đó tự động đóng kín lại để ngăn không cho thức ăn và dịch vị trào ngược trở lại. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi dịch dạ dày trào ngược lên gây tổn thương các cơ quan thực quản, thanh quản, miệng,..
Xuất huyết dạ dày
Xuất huyết dạ dày là tình trạng chảy máu tại vùng niêm mạc dạ dày. Dạ dày ứ huyết khiến người bệnh nôn ra máu hoặc đi ngoài ra máu. Đây là biến chứng cấp tính nguy hiểm của những người mắc bệnh liên quan đến dạ dày. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân bị xuất huyết có thể tử vong. Bệnh lý xảy ra bên trong dạ dày nên việc cầm máu là rất khó khăn, và là hệ quả của chứng viêm loét dạ dày cấp tính, viêm loét dạ dày mãn tính.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn để xuất huyết là những ổ viêm ở dạ dày. Phần lớn xảy ra ở những bệnh nhân từ 40-70 tuổi. Tỉ lệ nam giới bị xuất huyết dạ dày cao hơn ở nữ giới là do nam giới thường uống rượu bia nhiều hơn. Đối với trẻ em hoặc trẻ sơ sinh, trẻ bị xuất huyết dạ dày thường do vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể gây ra.
Tỉ lệ mắc bệnh này ở người già là không cao, chỉ khoảng 10% trong số những người bệnh. Tuy nhiên, triệu chứng và bệnh trạng lại rất dễ gây hiểu nhầm với bệnh về dạ dày khác như viêm loét dạ dày, viêm sung huyết dạ dày… dẫn đến điều trị không đúng cách gây nhiều biến chứng phức tạp. Tình trạng bệnh ở người cao tuổi cũng nghiêm trọng hơn so với người trẻ do diện tích vết loét lớn, vị trí loét thường là môn vị hoặc hang vị dạ dày.
Nhiễm vi khuẩn HP dạ dày
Vi khuẩn Helicobacter Pylori (gọi tắt là khuẩn HP) là loại khuẩn hiếm hoi có thể tồn tại trong dạ dày. Chúng là nguyên nhân trực tiếp gây ra các bệnh liên quan đến dạ dày và các bệnh về đường tiêu hóa khác. Do cấu ạo cơ thể đặc biệt, khuẩn HP có thể thích nghi với điều kiện acid trong dạ dày bằng cách tiết enzyme Urease trung hòa.
Vi khuẩn HP gây tổn thương dạ dày trong nhiều năm dài. Người bệnh có thể mất tới 30 năm kể từ khi nhiễm vi khuẩn cho tới khi phát hiện bệnh thông qua biểu hiện của các triệu chứng. Nó gây ra nhiều tổn thương và biến chứng nghiêm trọng như loét, xuất huyết, thủng và thậm chí là ung thư dạ dày.
Bất kỳ đối tượng nào cũng có thể nhiễm khuẩn HP. Theo thống kê, có khoảng nửa số dân đã bị nhiễm HP. Tập trung nhiều ở lứa tuổi trên 20 ở các nước đang phát triển với tỉ lệ rất cao tần suất rất cao từ 50 đến 90%. Bác sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, Việt Nam có khoảng 60-70% dân số bị nhiễm vi khuẩn HP.
Ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày là hiện tượng các tế bào cấu trúc bình thường của dạ dày trở nên bất thường đột biến và tăng sinh một cách không kiểm soát, xâm lấn các mô ở gần (xâm lấn cục bộ) hay ở xa (di căn) qua hệ thống bạch huyết. Đây là bệnh nguy hiểm nhất trong số các bệnh liên quan đến dạ dày.
Đây là một dang ung thư phổ biến trên thế giới, tỉ lệ mắc đứng hứ 3 ở nam giới và thứ 4 ở nữ giới. Mặc dù rất nguy hiểm, tuy nhiên nếu được phát hiện sớm, ung thư dạ dày có thể được kiểm soát và chữa trị.
Có 5 giai đoạn ung thư dạ dày bao gồm:
- Giai đoạn 0 hay còn gọi là giai đoạn sớm (giai đoạn đầu). Ở giai đoạn này, các tế bào ung thư mới nằm ở lớp niêm mạc dạ dày.
- Giai đoạn 1: Các tế bào ung thư đã thâm nhập vào lớp thứ 2 của dạ dày, tuy vậy vẫn chưa xuất hiện các triệu chứng rõ rệt và chưa lây lan ra các cơ quan khác.
- Giai đoạn 2: Khi chuyển qua giai đoạn 2, các tế bào ung thư đã di chuyển qua lớp niêm mạc và bắt đầu xuất hiện một vài biểu hiện rõ rệt hơn: đau bụng, buồn nôn….
- Giai đoạn 3: Các tế bào ung thư đã bắt đầu lan rộng ra các cơ quan khác trong cơ thể.
- Giai đoạn 4: Giai đoạn cuối của bệnh ung thư dạ dày. Lúc này tế bào ung thư đã di căn khắp cơ thể và hầu như không còn cơ hội chữa trị.
Ở thời kỳ Ung thư dạ dày giai đoạn đầu (hay giai đoạn sớm), các tế bào ung thư mới còn nàm ở lớp hạ niêm mạc. Lúc này, kích thước khối u nhỏ, không ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa của dạ dày.
Nguyên nhân mắc bệnh dạ dày
Như đã đề cập ở trên, các bệnh lý dạ dày không chỉ bắt nguồn từ thói quen ăn uống, chất lượng thực phẩm. Chúng còn bị ảnh hưởng do tình trạng tâm sinh lý, do di truyền hay nhiều nguyên nhân khác.
Các nguyên nhân mắc bệnh liên quan đến dạ dày:
- Nhiễm khuẩn HP: Đây là vi khuẩn sau khi xâm nhập sẽ sinh sống và phát triển tại lớp nhầy niêm mạc dạ dày người. Chúng tiết ra độc tố làm mất khả năng chống lại acid của niêm mạc. Chúng là nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm dạ dày mạn tính tiến triển thành loét hoặc ung thư dạ dày. Và tỉ lệ người mắc bệnh dạ dày do vi khuẩn này gây ra chiếm từ 70 – 90%.
- Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm: Các loại thuốc giảm đau và kháng viêm khi sử dụng lâu có tác dụng ức chế các chất bảo vệ niêm mạc dạ dày gây đau, viêm loét và nhiều vấn đề dạ dày khác.
- Stress: Ngoài chức năng tiêu hóa, Dạ dày còn tiết ra những loại hoocmon phụ thuộc vào tâm trạng cơ thể. Căng thẳng, buồn phiền, tức giận, lo lắng, sợ hãi khiến mất cân bằng chức năng cho dạ dày làm dịch vị dạ dày tăng tiết, lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày bị tổn thương gây viêm loét dạ dày.
- Ăn uống,sinh hoạt phản khoa học: Việc ăn uống không đúng bữa, không điều độ, ăn quá no hoặc quá đói, uống quá nhiều rượu dẫn đến hoạt động co bóp của dạ dày bị ảnh hưởng, dịch vị dạ dày tăng tiết, lớp bảo vệ niêm mạc bị tổn thương dần sẽ dẫn đến viêm dạ dày và gây loét dạ dày.
- Tiền sử bệnh liên quan đến dạ dày: đau dạ dày, viêm loét dạ dày,… lâu ngày hoặc không điều trị đúng cách có thể làm niêm mạc dạ dày tổn thương, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
- Tai nạn: Tai nạn giao thông, tai nạn lao động, chấn thương trong sinh hoạt, khuân vác đồ nặng không may làm vùng bụng bị va đập mạnh có nguy cơ cao gây tổn thương, chảy máu niêm mạc dạ dày.
- Sử dụng rượu bia, chất kích thích, thuốc tây, caffein: các loại đồ uống có cồn mang theo hàm lượng acid cao. Khi vào dạ dày, chúng sẽ bào mòn niêm mạc, kích thước vết loét ngày càng mở rộng, các mạch máu vỡ ra gây chảy máu liên tục.
Triệu chứng khi mắc các bệnh liên quan đến đạ dày
- Đau thượng vị, nóng rát thượng vị
Cơn đau ban đầu xuất hiện ở vùng thượng vị dạ dày và lan rộng lên vùng bụng. Người bệnh có những biểu hiện như đau bụng dữ dội, vã hồi hôi và bụng căng cứng,…
Đau thượng vị sẽ xuất hiện mỗi khi đói hoặc vào lúc nửa đêm. Chúng gây cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh.Khi bị mắc các bệnh liên quan đến dạ dày, người bệnh thường gây cảm giác nóng rát thượng vị. Bụng cồn cào, đầy trướng và khó chịu.
Đầy bụng, khó tiêu, bụng ậm ạch
Đầy bụng, khó tiêu, bụng ậm ạch là triệu chứng thường gặp của bệnh dạ dày. Mặt khác, người bệnh dễ nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh lý về tiêu hóa khác. Do đó, người bệnh thường chủ quan và không đề phòng khi gặp triệu chứng này. Đầy bụng, khó tiêu thường xảy ra sau khi ăn một thời gian. Thậm chí rất lâu sau người bệnh vẫn cảm thấy đầy bụng khó chịu.
- Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng
Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương dẫn đến giảm khả năng hoạt động, thức ăn không được co bóp và tiêu hóa hết. Thức ăn tích tụ lại cộng với cơ thắt thực quản dưới bị giãn khiến hơi, dịch vị dạ dày bị trào ngược lên thực quản. Chúng gây ra những biểu hiện khó chịu như ợ hơi, ợ chua. Ợ hơi, ợ chua trong thời gian dài làm ảnh hưởng đến thực quản và gây ra các bệnh như viêm thực quản, polyp thực quản… Triệu chứng này thường xuyên xuất hiện, nhất là sau khi ăn no.
Đây là dấu hiệu sớm và rõ rệt nhất khi bệnh nhân mắc bệnh dạ dày. Ợ nóng ợ chua thường xuất hiện sau bữa ăn hoặc khi cúi gập người về trước. Ợ hơi, ợ nóng nhiều khiến acid dạ dày tiếp xúc nhiều với dây thanh quản. Khiến người bệnh sẽ bị khản giọng, khó nói và lâu ngày chuyển thành ho.
- Giảm cân đột ngột
Khi bị mắc các bệnh liên quan đến dạ dày, chúng ta thường bị giảm cân đột ngột. Các tổn thương bên trong dạ dày không chỉ gây ra những cơn đau hành hạ người bệnh. Nó còn làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất của dạ dày, gây hiện tượng giảm cân, sút cân. Mặt khác, đau dạ dày hành hạ làm khiến người bệnh chán ăn, mất cảm giác thèm ăn. Ăn uống kém dẫn đến thực phẩm nạp vào cơ thể không đủ.
- Đi ngoài ra máu
Đây là triệu chứng cảnh báo bệnh dạ dày nghiêm trọng. Máu trong dạ dày theo thức ăn ra ngoài theo đường đại tiện. Kéo theo là cảm giác buồn nôn, ôn ói của người bệnh. Phân đi ra có màu mùi khó chịu, chất phân sệt, màu đen như bã cà phê. Lượng phân càng nhiều màu càng sậm cho thấy mức độ xuất huyết càng nghiêm trọng.
- Buồn nôn, nôn ra máu
Đây là triệu chứng dễ gặp ở người mắc bệnh dạ dày. Khi bị đau dạ dày nhẹ, hầu hết người bệnh thường cảm thấy buồn nôn, nôn nao trong người. Triệu chứng này thường xuất hiện vào thời điểm đánh răng buổi sáng. Nôn nhiều khiến cho tình trạng mất nước và điện giải trong dịch dạ dày xảy ra. Nặng hơn có thể là tình trạng hạ huyết áp, trụy tim mạch. Người bệnh bị sút cân nhanh dẫn đến thiếu máu, phù nề… Cảm giác buồn nôn thường xuất hiện khi ăn no, ngay khi ăn, thậm chí cả lúc đói.
Hơn 90% bệnh nhân bị viêm loét dạ dày đều nôn ra máu trong giai đoạn cấp tính. Nôn ra máu còn đi kèm tình trạng đầy bụng, chướng bụng, buồn nôn, có mùi tanh lợm ở miệng,…
- Khó nuốt, tức ngực
Acid dạ dày trào ngược với tần xuất lớn gây phù nề, sưng tấy niêm mạc thực quản. Vì thế, bệnh nhân có cảm giác khó nuốt, nuốt nghẹn và vướng ở cổ. Khi bị trào ngược, acid kích thích vào đầu mút các sợi thần kinh trên bề mặt niêm mạc thực quản. Chúng gây cảm giác đau, tức ngực. Người bệnh sẽ có cảm giác bị đè ép,thắt ở ngực,xuyên ra lưng và cánh tay.
- Đắng miệng, vị lạ trong miệng, tiết nhiều nước bọt
Hơi thở có mùi và có cảm giác đắng miệng khi vừa ngủ dậy. Khi xảy ra triệu chứng trào ngược, acid dạ dày trào ngược lên khoang miệng. Cơ thể sẽ tự tiết nhiều nước bọt hơn để trung hòa lượng acid này.
- Da xanh tái, thiếu máu
Sức khỏe dạ dày yếu không thể chuyển hóa chất dinh dưỡng làm giảm khả năng hấp thụ. Cơ thể suy nhược, mệt mỏi, sắc mặt nhợt nhạt. Bị mất máu do xuất huyết dạ dày, cơ thể thiếu máu trầm trọng. Người bệnh sẽ cảm thấy choáng váng, mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt. Cơ thể ướt mồ hôi, huyết áp tụt nhanh…
Kết luận
Hi vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan và cụ thể nhất về các bệnh liên quan đến dạ dày, nguyên nhân và triệu chứng của chúng để có cách phòng bệnh hiệu quả nhất. Nếu cần một chuyên da chăm sóc dạ dày của bạn hãy liên hệ ngay với vitos qua hotline 0972.261.222 để nhận được những bộ sản phẩm chăm sóc dạ dày tốt nhất cho bạn và gia đình nhé.
VITOS – BẠN ĐỒNG HÀNH CỦA BỆNH NHÂN DẠ DÀY!
